Chronische nierziekte bij de (oudere) kat

Advies

Vanaf 8 jaar adviseren wij een jaarlijkse controle van bloeddruk, bloed- en urine onderzoek.

Katten hebben twee nieren (figuur 1), die allebei bestaan uit duizenden kleine functionele eenheden (nefronen of nierlichaampjes, figuur 2). Deze nefronen filteren de afvalstoffen uit het bloed en verwijderen deze uit het lichaam via de urine. Met het ouder worden kunnen deze nefronen verdwijnen (schrompelnier), en worden niet meer vervangen. Door beschadigingen van de nieren (acute nierontsteking, ziekte van Weil, immuunziekte) kunnen op jonge leeftijd reeds filtereenheden verdwijnen.

Een gezond dier heeft echter een aanzienlijke nierfunctiereserve. Hierdoor verschijnen zichtbare tekenen van nierproblemen pas als 70-75% van de nefronen is vernietigd. De situatie die dan ontstaat noemt men nierfalen. Bij vroegtijdige diagnose, dus voordat er serieuze klachten zijn, kan de ontwikkeling van de ziekte aanzienlijk worden afgeremd. Genezen van nierziekten is, afgezien van acute ontstekingen, niet mogelijk. Afremmen van de ontwikkeling is wel mogelijk.

Ontstaan van chronische nierziekte bij oudere katten

• Ontstekingen en infecties, bijvoorbeeld nierbekkenontsteking
• Hoge bloeddruk (hypertensie)
• Immuunziekten
• FIP, feline infectieuze peritonitis, een virusinfectie
• PKD, Polycystic Kidney Disease
• Tumoren, met name lymfoma
• Amyloidosis, een afzetting van eiwit in de nieren
• Nierstenen
• Leeftijd: de kans op ontwikkeling van nierfalen neemt toe naarmate de dieren ouder worden en verdubbelt tussen de leeftijd van 10 – 15 jaar.
• Ras: bepaalde kattenrassen, zijn veel gevoeliger voor de ontwikkeling van nierproblemen dan andere rassen. Voorbeelden zijn Main Coon, Abbessijn, Siamees, Russisch blauw, Burmees, Pers, Britse korthaar
• Voeding: teveel fosfor en eiwitten in het voer zijn belastend voor de nieren.

Symptomen van chronische nierziekte

• Meer drinken
• Meer urineren
• Minder eetlust
• Gewichtsverlies, vermageren
• Slechte adem
• Braken, soms diarree
• Dorre, stugge vacht die onvoldoende snel glad strijkt nadat je tegen de haarrichting in hebt gestreken
• Lusteloosheid
• Zwakte

Diagnose

• lichamelijk onderzoek: dorre vacht, uitgedroogd, zweren in de mond, slechte adem, sloom
• urineonderzoek: soortelijk gewicht, eiwitverlies, ontstekingscellen
• bloedonderzoek: SDMA, ureum, creatinine, organische fosfor, hematocrit, ontstekingsbeeld, totaal eiwit, albumine, natrium, kalium, calcium
• bloeddrukmeting: hypertensie kan zowel oorzaak als gevolg zijn van nierbeschadiging
• echografisch onderzoek van de nieren

Helaas worden de meeste patiënten met een nieraandoening pas aangeboden als er al klinische klachten zijn, dus als er al 75% van het nierweefsel is aangetast. De prognose wordt dan wel een stuk somberder dan wanneer de diagnose in een eerder stadium wordt gesteld.

Het is bij katten lastig om te zien dat zij zich “wat minder goed voelen”. Hierdoor blijven ziekten in het beginstadium vaak onopgemerkt. Oudere dieren lopen een groter risico dan jonge dieren. Het is daarom verstandig om vanaf 8 jaar bij de kat één maal per jaar bloed- en urine onderzoek te laten uitvoeren en de bloeddruk te meten. Hiermee kan een nierprobleem (en overigens vele andere interne problemen) veel eerder opgemerkt worden. Hierdoor is de prognose stukken beter, want men kan eerder met een behandeling starten.

Sinds 2017 is er een nieuwe test beschikbaar die nierschade al in een vroeg stadium aantoont, de SDMA bepaling. Deze waarde stijgt al bij 30-40% nierschade, dus ruim voor de 70% waarbij we de eerste lichamelijke verschijnselen zien. Verder is bloeddruk meten van het grootste belang. Een stijging in de bloeddruk is vaak het eerste symptoom van een nierprobleem.

Therapie

Nierdialyse is voor katten niet beschikbaar. Als dierenarts hebben we minder mogelijkheden.

• Bij ernstige problemen intraveneus infuus geven om de vochtbalans te herstellen en het bloed te “spoelen” zodat giftige stoffen die normaal door de nieren gefilterd worden, alsnog via de urine het lichaam verlaten
• Metoclopramide tegen braken en misselijkheid
• Cimetidine, maagzuurremmer
• Bloedtransfusie bij ernstige bloedarmoede
• EPO bij ernstige bloedarmoede
• Voeding aanpassen: speciaal nierdieet met lage gehaltes aan fosfor, calcium, magnesium en eiwit om de nierbelasting te verlagen. Verder bevat een goed nierdieet hoge gehaltes aan wateroplosbare vitaminen en vitamine D3 om het verlies hiervan via de urine te compenseren. Deze diëten zijn nog steeds het belangrijkste wapen in de strijd tegen verder verval van de nefronen in de nieren
• Bloeddrukverlagende middelen zoals amlodipine
• Semintra: verlaagt de bloeddruk in de nieren waardoor het eiwitverlies via de nefronen vermindert
• Stress voorkomen

Verder adviseren wij een regelmatige controle van bloeddruk, bloed- en urine onderzoek zoals hierboven vermeld